فنر لوله بازکنی برقی مدل مستر ، ساخت اروپا ، برای لایروبی شبکه های فاضلاب از قطر ۷۵ تا ۲۵۰ میلیمتر ساخته شده  است . با استفاده از این دستگاه می توان کلیه انسدادهای ناشی از رشد ریشه ها ، رسوبات سخت ، کهنه و  پارچه و  الیاف مصنوعی را باز کرد و لوله را کاملا تمیز نمود .

 طراحی این دستگاه به طریقی صورت گرفته است که علی رغم قدرت بالا ، دارای وزن کم بوده و حمل و نقل آن بسیارآسان است .متراژ استاندارد فنر به طول ۲۰ متر که می توان با اضافه کردن دو محفظه فنر به طول ۲۰ متر ،  متراژ فنر را تا ۶۰ متر افزایش داد . قطر فنر ۱۶ و ۲۰ میلیمتر می باشد.

 سر فنرهای استاندارد طبق شکل از ۶ سری تشکیل شده است ، سایر سری ها با سفارش قابل عرضه است. موتورالکتریکی  این دستگاه دارای درجه حفاظت IP54 و دارای تائیدیه استاندارد اروپایی CE می باشد

انواع سرفنری‌ها با متعلقات مربوطه

دستگاه فنر Handmatic ، معروف ترین و کوچکترین دستگاه فنر برقی می باشد  و قادر به رفع انسداد از لوله های به قطر ۱۲ تا ۷۵ میلیمتر می باشد . این فنر به طریقی طراحی شده است که قادر است در دو جهت رفت و برگشت از کلیه زانوها و اتصالات با قطر پائین عبور کند

مشخصات دستگاه

    ■ قابلیت جدا شدن محفظه فنر     

    ■ قابلیت شستشوی فنر با آب 

    ■ دارای مکانیزم رفت و برگشت

    ■ دور قابل تنظیم تا ۱۰۰۰ دور در دقیقه

 میله های فنر لوله باز کن دستی از آلیاﮊ مخصوص با   انعطاف بسیار بالا و بااتصالات .                    

قابلیت مانور تا ۱۰۰ متر از قطر ۸ تا ۱۰ میلیمتر. 

   از قطر ۸ تا ۱۰ میلیمتر با طول ۲ متر

 دسته ایمنی فنر

سر فنرالماسی، برای تراش مواد و رسوبات سخت  داخل لوله  سر فنر ابزارگیر ، برای گرفتن ابزار و فنرهای به جای مانده در لوله

 سرفنری آشغال گیر

سرفنری برسی

سرفنری نیزه ای

سر فنرمارپیچی

منبع: وبسایت اتی سر

افزایش بوی فاضلاب و تعفن در بخشی از محله‌های غرب و شمال‌غربی تهران مردم را کلافه کرده است. آنها می‌گویند شدت بوی فاضلاب در هوا به‌حدی است که در این هوای گرم نه می‌توانند کولرهایشان را روشن و نه پنجره‌ها را باز کنند. شیوع بیماری‌های پوستی و بعضا چشمی در میان آنها، که منشأ آن گزیده شدن توسط پشه‌های آلوده بوده، نشان می‌دهد روان شدن فاضلاب انسانی در این منطقه از تهران علاوه بر بوی بد، مشکلات جدی برای سلامت انسان‌ها ایجاد کرده است.

به گزارش شهروند، چند هفته است ساکنان تعدادی از محله‌های شمال غربی تهران از افزایش بوی فاضلاب شکایت می‌کنند و در تماس با رسانه‌های مختلف از آنها می‌خواهند تا درباره این مشکل بنویسند. بویی که در بخشی از محله‌های شمال غربی تهران پیچیده، بوی تعفن شدیدی است که به گفته مردم روزهای تعطیل و شب‌ها بیشتر می‌شود و شدت آن به اندازه‌ای است که حتی سرنشینان خودروهای سواری که از بزرگراه‌های همت و شیخ فضل‌الله می‌گذرند هم آن را استشمام می‌کنند. دردسرهای این بو هفته گذشته، «احمد مسجدجامعی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران را هم به این منطقه کشاند و او پس از بازدیدی از انحراف لوله فاضلاب دو هتل بزرگ تهران، یعنی هتل‌های اوین و آزادی و ورود فاضلاب آنها به رودخانه ونک خبر داد و گفت: «این مسأله شرایطی را برای مردم ایجاد کرده که بسیار آزاردهنده است.»

مردمی که مسجد‌جامعی از آنها حرف می‌زند عمدتا ساکنان ناحیه ٢ شهرداری منطقه تهران و همچنین آن دسته از ساکنان شهرک غرب را شامل می‌شوند که خانه‌های آنها در نوار حاشیه‌ای شهرک غرب با بزرگراه شهید همت قرار گرفته است. نقطه اشتراک همه این خانه‎ها نزدیکی نسبی با مسیل و درواقع رودخانه‌ای است که پس از گذر از منطقه اوین و درکه به سمت ونک می‌رود و همه آنها در ساعات مختلف روز به‌ویژه شب‌ها بوی فاضلاب به مشامشان می‌رسد و در هوای خانه‌هایشان می‌پیچد. به همین دلیل هم هست که این روزها که بوی فاضلاب بلند شده همه می‌گویند هر چه هست از همین کانال و رودخانه است که آب آن در بالادست آلوده شده و با خود بوی تعفن می‌آورد. این بالادست کجاست؟

بو از کجا می‌آید؟

شمال شهرک نیایش و در میانه خیابان شهید سوری، کمی پایین‌تر از مجتمع‌های سه‌گانه آتی‌ساز، باغ شاتوتی هست که دور آن را فنس‌های فلزی سبز رنگ کشیده‌اند. وسط این باغ در یک کلبه کوچک سرایداری «سعید»، که یک مهاجر افغان است به تنهایی زندگی می‌کند و کارش نظارت بر روند تصفیه فاضلابی است که از بالادست می‌آید. وسط باغ، فاضلاب در دو حوضچه بزرگ بدبوی سیاه رنگ هم می‌خورد و در کناره‌های حوضخانه فاضلاب و لجن و فضولات انسانی ایستاده است. آن طرف کولر فایر تصفیه‌خانه، مرحله دیگری از تصفیه آب را انجام می‌دهد و پس از آن آب وارد حوضچه‌های کلرزنی می‌شود و پس از کلرزنی، آب تصفیه شده وارد مسیل رودخانه می‌شود. این فرآیند را «سعید» نشانمان می‌دهد و می‌گوید: «ما فاضلاب خام را وارد رودخانه نمی‌کنیم. مردم می‌آیند این‌جا داد و بیداد می‌کنند اما شما خودتان ببینید آب نهایی که از این تصفیه‌خانه وارد رودخانه می‌شود شفاف است.» اتاقک کلرزنی این تصفیه‌خانه پر از بشکه‌های کلر با تاریخ مصرف روز است و دستگاه‌های تصفیه آب کار می‌کنند. همان زمانی که سعید توضیح می‌دهد که فرآیند تصفیه فاضلاب در این باغ شاتوت قدیمی چطور انجام می‌شود، گشت کلانتری محلی هم می‌رسد. یکی از ماموران پلیس می‎گوید: «این مسأله بو همیشگی است. بحث امسال نیست، سالهاست این مشکل وجود دارد. شب‌ها هم بیشتر می‌شود. شب‎ها که گشت می‌زنیم دیده‌ام که این دستگاه را خاموش کرده‌اند.»
ساکنان خانه‌های پیرامون این تصفیه‌خانه هم می‌گویند شب‌ها و روزهای تعطیل این دستگاه‌ها را خاموش می‌کنند اما «سعید»، نگهبان این باغ و کارگر تصفیه‌خانه می‌گوید: «این حرف‌ها را باور نکنید. این دستگاه‌ها همیشه روشن است مگر این‌که نقص فنی پیدا کند و برای تعمیرات لازم باشد که آنها را خاموش کنند.»

تصفیه‌خانه‌ای که وسط این باغ شاتوت به صورت سرباز فعالیت می‌کند، قبل از انقلاب ١٣۵٧ برای تصفیه و دفع فاضلاب شهرک آتی‌ساز ساخته شد. آتی‌ساز یکی از شهرک‌هایی است که در زمان خود با استانداردهای دقیق شهرسازی و مهندسی با ٢٣ برج ١٢ تا ٢٨ طبقه و ٢٢٩٠ واحد مسکونی در سه فاز ساخته شد و یکی از بزرگترین مجتمع‌ها و شهرک‌های تهران است. فاضلاب این مجتمع بزرگ پس از ساخت و بهره‌برداری در همین باغ شاتوت تصفیه می‌شد و هنوز هم همین‌جا تصفیه می‌شود اما این تصفیه‌خانه نه چندان بزرگ نه فقط فاضلاب شهرک بزرگ آتی‌ساز که فاضلاب هتل‌های اوین و آزادی، مسجد حضرت الزهرا(س) و یک مجتمع مسکونی دیگر به نام مجتمع سامان را هم تصفیه می‌کند. اینها را «شاهماری»، مشاور حقوقی هتل آزادی به «شهروند»، می‌گوید. به گفته او بهره‌برداران از این تصفیه‌خانه برای اداره آن یک کمیته راهبردی تشکیل داده‌اند که متشکل از استفاده‌کنندگان فعلی آن مجموعه است و حتی یک مدیر اجرایی هم دارد. شاهماری گفت: «چند ‌سال پیش تمام تجهیزات آن را هم بازسازی کردیم. البته میزان استفاده هتل‌ها ٢۵‌درصد از ظرفیت این تصفیه‌خانه است و بقیه ظرفیت در اختیار سایر بهره‌برداران است و پیمانکار آن را اداره می‌کند و نباید مشکلی داشته باشد، مگر این‌که مشکلی پیدا کرده که ما مطلع نیستیم.»

این تصفیه‌خانه اما به تازگی مشکلاتی پیدا کرده است. از نقطه‌ای در باغ شاتوت، بوی بسیار تندی می‌آید. منشأ این بوی شدید و تهوع‌آور ضایعات، یکی از دستگاه‌های کولر فایر تصفیه‌‌خانه است که از یک‌سال پیش از کار افتاده، «سعید»، تنها کارگر تصفیه خانه به «شهروند»، می‌گوید: «این تصفیه‌خانه را آلمانی‌ها ساخته بودند. تجهیزاتش ایرانی نبود، چند‌سال قبل این کولر فایر به مجموعه اضافه شد اما کار نمی‌کند و خراب شده» داخل مخزن کولر فایر پر از فضولات و لجن بسیار متعفن و بدبوست و مگس‌ها و پشه‌ها روی این فضولات جشن و گردهمایی گسترده‎ای دارند. به نظر می‌رسد بخشی از بوی شدیدی که در منطقه می‌پیچد از همین نقطه است اما نکته دیگری هم هست و آن نقص فنی در پره‌های حوضچه‌های تصفیه‌خانه است. «سعید»، دراین‌باره به «شهروند»، می‌گوید: «کوبلین یکی از حوضچه‌ها شکسته است. هر حوضچه ۴ کوبلین دارد. یکی از کوبلین‌ها شکسته است و به همین دلیل آب خوب به هم نمی‌خورد و ضایعات می‌آید روی آب می‌ایستد و بوی تعفن در هوا پخش می‌شود و شاید هم اگر بو زیاد شده به همین دلیل بوده. آفتاب هم هست و گرما بوی بد را بیشتر می‌کند.»
آن‌طور که «سعید» می‌گوید، دو روز قبل پیمانکار آمده و برای تعمیرات جدید و رفع این مشکل اقدام کرده است.

جدا از این تصفیه‌خانه، پیگیری‌های «شهروند»، نشان می‌دهد منبع بوی بدی که در هفته‌های اخیر در بخشی از محله‌های اوین، شهرک غرب و سعادت‌آباد پیچیده ناشی از تصفیه‌خانه دیگری در تقاطع همت و شیخ فضل‌الله هم هست. این را «محسن پیرهادی»، عضو کمیسیون نظارت شورای شهر تهران به «شهروند»، می‌گوید: «بررسی‌هایی که ما انجام دادیم نشان می‌دهد این بوی بد ناشی از دو تصفیه‌خانه است یکی پایین برج‌های آتی‌ساز و بالای محله اسلام‌آباد و دیگری زیر پل شیخ فضل‌الله است که تصفیه فاضلاب شهرک غرب را انجام می‌دهد. هر دو تصفیه‌خانه، رو باز هستند و با افزایش گرمای هوا مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده‌اند. مسئولیت در این زمینه متوجه اداره آب و فاضلاب است و متاسفانه به‌رغم پیگیری‌های زیادی که انجام شده، هنوز کاری انجام نشده است و این شرایط هم زیبنده تهران نیست.»

بیماری‌های پوستی برای مردم بوی بد برای منطقه

تصفیه روباز فاضلاب در خیابان سوری در منطقه ٢ نه فقط باعث بوی بد که موجب رواج بیماری‌های پوستی در میان ساکنان این منطقه شده است. یکی از ساکنان این منطقه که زنی میانسال است، به«شهروند»، گفت: «بچه‌هایمان مریض شدند و ما دیگر نمی‌توانیم این‌جا زندگی کنیم. بوی فاضلاب خیلی شدید شده است. اغلب وقتی اعتراض می‌کنیم ٢٠ روز تا یک ماه این بوی بعد کم و قطع می‌شود و باز دوباره بوی تعفن بالا می‌گیرد. با این بوی وحشتناک حتی میهمان نمی‌توانیم دعوت کنیم. الان برای دخترم می‌خواهد، خواستگار بیاید اصلا خجالت می‌کشیم به آنها بگوییم که بیایند.» صورت یکی دیگر از ساکنان هم جای تورم‌های قرمز کوچکی است که به گفته او پزشکان گفته‌اند دلیلش گزش یک پشه آلوده است. خودش می‌گوید: «٧٠٠‌هزار تومان تا الان خرج درمان این تورمی شده که به چشمم هم سرایت کرده است.» جدای از این دستان بعضی از بچه‌ها، پر از برآمدگی‌های کوچک آبداری شبیه تاول است که برای آنها تشخیص مشابهی داده شده: «پشه گزیدگی یا گزش توسط یک حشره آلوده».

پیمانکاران آب و فاضلاب آمدند

در روزهای اخیر و با بالا گرفتن ماجرای بوی تعفن در این منطقه از تهران، اداره آب و فاضلاب واکنشی نشان نداده و تنها مدیر روابط عمومی آن دیروز در گفت‌وگویی با خبرآنلاین گفته بود فاضلاب منطقه وسیعی در این بخش از تهران مشکل دارد و آنها منتظرند مجوز حفاری برایشان صادر شود تا کار را شروع کنند.
برای مردمی که بوی تند فاضلاب این روزها آنها را کلافه کرده اما «علیرضا جعفری»، شهردار ناحیه ٢ منطقه ٢ خبرهای تازه‌ای دارد. او به «شهروند»، ‌می‌گوید: «موضوع بحث فاضلاب بخش بزرگی از شهر است و نمی‌توان تصفیه‌خانه را تعطیل کرد. همیشه هم این‌طور نیست که بوی فاضلاب شدید باشد. بعضی روزها ازجمله همین جمعه‌ای که گذشت شدت بو بسیار زیاد و آزاردهنده بود اما به‌هرحال این ماشین‌های تصفیه خانه هم مکانیکی هستند و خراب می‌شوند. تا زمانی که شبکه اگو به این‌جا نرسد کاری نمی‌توانیم بکنیم.»

به گفته جعفری، سیستم‌های جدید تصفیه فاضلاب در شهرها رو باز نیست و این سیستم‌ها قدیمی است و پیامدهایی هم دارد ازجمله همین بوی آزاردهنده‌ای که در منطقه می‌پیچد.جعفری یک خبر خوب هم داشت. خبر خوب این‌که از هفته گذشته پیمانکاران اداره فاضلاب در منطقه و زیر پل ولایت مستقر شده‌اند: «از ما جا خواستند و الان هم پیمانکاران آب و فاضلاب در منطقه مستقرند و کار آغاز شده است.»

آنطور که جعفری می‌گوید خود آنها اعلام کرده‌اند که تا ۶ ماه دیگر این منطقه ازجمله همین مجتمع‌ها و هتل‌ها به شبکه فاضلاب شهری متصل خواهند شد اما جعفری می‌گوید احتمالا بیش از ۶ ماه و شاید اتمام کار حدود یک سالی زمان ببرد.

منبع:شهر خبر

تاریخجه

بقایای تخلیه در شهر Lothal که قدمت آن به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد بر میگردد.

سیستم های اسناد باستانی نشان میدهد. فاضلاب و زهکشی که در شهرستانها در سراسر تمدن توسعه داده شد و بسیار پیشرفته تر از هر موجود در شهری معاصر اشاره که در شرق میانه و حتی کارآمد تر از آن در برخی از مناطق مدرن امروز پاکستان و هند بودند. همه خانه ها در شهرستانها عمده ای از شهرهاراپا و موهنجو که دسترسی به امکانات آب و زهکشی بود. فاضلاب به تخلیه تحت پوشش، که به انتظارنشسته بودند در خیابان اصلی کارگردانی شد.

قرن ۱۸ و ۱۹

مخزن جریان، تخلیه تاریخی در شهر سیدنی

اختراع زهکشی توخالی- لوله به سر هیو Dalrymple، که در درگذشت اعتبار

شیوه های فعلی

سیستم های زهکشی مدرن دارای فیلتر ژئوتکستایل که باعث حفظ و جلوگیری از دانه های ریز خاک از عبور وگرفتگی تخلیه جلوگیری میکند.. Geotextiles می پارچه های مصنوعی به خصوص برای برنامه های مهندسی عمران و محیط زیست ساخته شده است. Geotextiles طراحی شده اند برای حفظ ذرات ریز خاک در حالی که اجازه می دهد آب را از خود عبور. شن، صدف دریا، سنگ: در یک سیستم زهکشی معمولی آنها را به همراه یک سنگر که پس از آن با مواد دانه درشت پر شود گذاشته شده ژئوتکستایل است و سپس در بالای سنگ خورده و سنگر است و سپس توسط خاک پوشانده شده است. آب های زیرزمینی تراوش می کند از طریق ژئوتکستایل و جریان در داخل سنگ به ریزشگاه می ریزد. در شرایط آب های زیرزمینی بالا پلاستیکی سوراخ دار (PVC یا PE) لوله را در امتداد پایه تخلیه برای افزایش حجم آب حمل و نقل در تخلیه گذاشته است.

روش دیگر، سیستم های زهکشی پلاستیکی پیش ساخته که از HDPE بنام SmartDitch ساخته شده ، اغلب ترکیب ژئوتکستایل، فیبر نارگیل و یا فیلتر پوش می تواند در نظر گرفته شود. استفاده از این مواد به علت سهولت استفاده به طور فزاینده ای شایع تر است که حذف نیاز به حمل و نقل و تخمگذار سنگ دانه زهکشی است که همواره گران تر از تخلیه مصنوعی و آسترهای محافظ بتن تبدیل شده است.

در طول ۳۰ سال گذشته ژئوتکستایل به فیلترهای PVC تبدیل شده اند بیشتر موارد استفاده رسانه ها در فیلتر خاک است. آنها برای تولید ارزان و آسان هستند، با کارخانه کنترل خواص است که اطمینان از عملکرد طولانی مدت فیلتراسیون حتی در شرایط خاک سیلتی خوب است.

جایگزین قرن ۲۱

خدمات عمومی سیاتل یک برنامه آزمایشی به نام لبه خیابان جایگزین (خیابان SEA) پروژه ایجاد شده است. این پروژه بدنبال طراحی یک سیستم ارائه زهکشی که بیشتر از نزدیک شبیه چشم انداز طبیعی قبل از توسعه از سیستم های سنتی لوله کشی تمرکز دارد.است.خیابان توسط خندق کنار جاده مشخص، که با کشت در سراسر منطقه طراحی شده است. تاکید بر پیاده رو غیر متوقف اجازه می دهد تا آب را به جریان آزادانه تر به مناطق از سطح نفوذ در کنار خیابان. از آنجا که از کشت اجرا کردن آب از منطقه شهری نه همه به طور مستقیم به داخل زمین بروید، اما همچنین می تواند به محیط اطراف جذب می شود. با توجه به نظارت های خدمات عمومی سیاتل، آنها کاهش ۹۹ درصد از آب طوفان ترک پروژه های زهکشی گزارش شده است.

زهکشی تحت مقیاس بزرگ بررسی زیست محیطی در گذشته در انگلستان است. سیستم های زهکشی شهری پایدار (کف صابون) طراحی شده اند برای تشویق پیمانکاران نصب سیستم زهکشی که بیشتر از نزدیک شبیه به جریان طبیعی آب در طبیعت است. از سال ۲۰۱۰ برنامه ریزی محلی در انگلستان توسط قانون مورد نیاز است برای عامل کف صابون را به هر پروژه های توسعه که آنها مسئول هستند. تولید کنندگان زهکشی که در حال نشان دادن تعهد به کف صابون در پیشرو گزینه های زهکشی زیست محیطی بهبود در انگلستان شامل Alumasc خارجی ساختمان محصولات، فن آوری های ACO و Polypipe.

زهکشی اسلات ثابت شده است محصول دستیابی به موفقیت بسیاری از بیست سال گذشته در به عنوان یک گزینه زهکشی. به عنوان یک سیستم زهکشی کانال آن طراحی شده است برای از بین بردن نیاز به سیستم لوله بیشتر به صورت موازی به زهکشی نصب شود، کاهش اثرات زیست محیطی تولید و همچنین بهبود جمع آوری آب است. هر دو از جنس استیل خالص و بتن زهکشی اسلات کانال تبدیل شده اند استانداردهای صنعت در پروژه های ساخت و ساز.

زهکشی در صنعت ساخت و ساز

لوله کشی که برای یک سینک قرار داده شده مهندس عمران مسئول زهکشی در پروژه های ساخت و ساز است. آنها از برنامه تمام جاده ها، ناودان خیابان، زهکشی، پلچک و فاضلاب درگیر در عملیات ساخت و ساز را تنظیم کنید. در طول روند ساخت و ساز او / او خواهد مجموعه ای از تمام سطوح لازم برای هر یک از عوامل که قبلا ذکر شد.

مهندسان عمران و مدیران ساخت و ساز در کنار معماران و ناظران، برنامه ریزان، نقشه برداران مقدار، نیروی کار به طور کلی، و همچنین به عنوان پیمانکاران فرعی کار می کنند. به طور معمول، اکثر حوزه های قضایی برخی از بدن قانون زهکشی به حکومت تا چه حد صاحب ملک می تواند زهکشی از پاکت خود را تغییر دهد.

گزینه های زهکشی برای صنعت ساخت و ساز عبارتند از:

زهکشی نقطه، که بخواهد متن آب در خندق (امتیاز). خندقهای به لوله های فاضلاب در زیر سطح زمین متصل شده و حفاری عمیق مورد نیاز است برای تسهیل این سیستم. پشتیبانی از ترانشه های عمیق به شکل قالب، آمد و رفت و یا شمع زنی مورد نیاز است.

زهکشی کانال، که بخواهد متن آب در کل اجرا از کانال. زهکشی کانال به طور معمول از بتن، فولاد، پلیمر و یا مواد مرکب ساخته شده است. نرخ رهگیری از زهکشی کانال بیشتر از زهکشی است و حفاری مورد نیاز است که معمولا بسیار کمتر عمیق است.

افتتاح سطح زهکشی کانال معمولا در قالب توری (پلیمر، پلاستیک، فولاد یا آهن) و یا یک حافظه (تخلیه شکاف) که در امتداد سطح زمین (معمولا از فولاد یا آهن تولید) می آید.

منیع : وبسایت ویکی پدیا

یک متخصص کودکان گفت: لوله بازکن‌ها مواد به شدت قلیایی‌ هستند که به طور معمول در ظرف‌ های پلاستیکی قرمز رنگ نگهداری می‌ شود و ماهانه یک تا دو بار مسمومیت بر اثر خوردن لوله بازکن‌ ها را شاهد هستیم که شاید این آمار در کل تهران بیشتر باشد.

سازمان فضایی آمربکا به راهکاری نوبن برای جبران کمبود آب در فضا دست یافته است: تولید آب آشامیدنی از فاضلاب!

در یک هتل گرانقیمت انتظار می رود که بهای یک نوشیدنی بسیار بالا باشد. ولی ۳هزار دلار برای یک لیوان آب باورنکردنی است! اما در اکثر ایستگاههای فضایی آب چنین قیمتی دارد، چراکه سالانه میلیون ها دلار صرف انتقال آب تازه و قابل آشامیدن به ایستگاه های فضایی می شود.ناسا اعلام کرده است دیگر حاضر به صرف چنین هزینه ایی نیست و فضانوردان چاره ای به جز نوشیدن فاضلاب تصویه شده ندارند! واقعیت این است که از سال ۲۰۰۹ فضانوردان باید آب بدست آمده از تصفیه فاضلاب انسانی یا نمونه های آزمایشگاهی را بنوشند. این اتفاق پس از نصب سامانه فوق پیشرفته ای میسر خواهد بود که این مایعات و سایر فاضلاب ها را به آبی بسیار پاک تر از آنچه که بر روی زمین در دسترس است، تبدیل خواهد کرد. فضانوردان می گویند که با این قضیه مشکل ندارند. “لین کارتر” مهندس مرکز پروازهای فضایی مارشال در ناسا می گوید:”اگر کسی باشرایط زندگی در فضا و اقامت در فضا آشنا باشد، نوشیدن کمی فاضلاب تصفیه شده برایش چندان آزاردهنده نخواهد بود. فضانوردان بسیار بسیار حرفه ای هستند و با این مسئله مشکلی ندارند.”

از ابتدای پروژه ایستگاه بین المللی(ISS)، مهندسان می دانستند که تامین ذخایر آبی بسیار دشوار خواهد بود. هرفضانورد روزانه ۴.۴ لیتر آب برای نوشیدن، شستشو و کارهای این چنین مصرف می کند و انتقال این مقدار آب از زمین به فضا بوسیله یک شاتل و یا یک سفینه بدون سرنشین، حدودا ۱۱هزاردلار هزینه دربر دارد.

در حال حاضر، یک دستگاه فرآوری روسی با متراکم کردن رطوبت موجود در هوا مقداری از آب آشامیدنی مورد نیاز را تامین می کند. اما بازهم ۲۲هزار لیتر آب تازه لازم است تا پاسخ گوی نیاز حداقل نفر در طول یک سال باش، و این امر مستلزم صرف هزینه ای هنگفت بالغ بر ۲۴ میلیون دلار است.

ذخیره سازی آب مشکلات دیگری نیز در پی دارد و از آن جمله کمبود فضای کافی در یک فضاپیما است.همچنین پیش بینی می شود در سال ۲۰۰۹، تعداد خدمه از ۳نفر به ۶ نفر افزایش یابد. بنابراین به همین نسبت میزان ذخیره آب مورد نیاز افزایش می یابد. کارتر می گوید: “فضانوردان در مدت یکسال بیش از مقداری که امکان ذخیره وجود دارد آب مصرف می کنند؛ در نتیجه مجبور به بازیافت فاضلاب هستند.

راه حل پیشنهادی ناسا،”سامانه بازیافت فاضلاب” است. کارتر و همکارانش در حال ساخت و آزمایش این سامانه هستند. در اکتبر(مهر) ۲۰۰۸ و پس از اتمام مراحل پایانی ساخت، دستگاه موردنظر به وسیله فضاپیمای دیسکاوری به ISS منتقل می شود. این دستگاه علاوه بر بازیافت ۹۳ درصد از فاضلاب های ایستگاه فضایی، میزان ذخیره مورد نیاز شش خدمه را در طول یک سال به ۱۷۰۰ لیتر کاهش می دهد.نکته کلیدی در این فرآیند، بازیابی ۸۵ درصد از آب موجود در فاضلاب ها است. فضانوردان پس از هربار استحمام یا استفاده از دستشویی که از مقداری آب برای شستشو استفاده می کنند به فاضلاب حاصل در دستگاه بازیافت، اندکی “تری اکسید کروم ” و اسید سولفوریک افزوده می شود در نتیجه این امر، از هرگونه واکنش شیمیایی، رشد میکروبی و بوی نامطبوع جلوگیری می شود. پس از این مرحله، مخلوط فوق الذکر وارد سیلندر تقطیر می شود. با چرخش سیلندر تقطیر، فاضلاب به صورت غشای نازکی بر روی دیواره های سیلندر می نشیند. اگر چرخش سیلندر وجود نداشته باشد، فاضلاب به صورت قطره های کوچک در فضای عاری از گرانش غوطه ور می شود. دیواره های سیلندر، فاضلاب را تا دمای ۴۰ درجه سانتی گراد گرم می کنند و فشار بسیار کم درون سیلندر(تقریبا ۰.۰۵ فشار جو) نیز باعث تبخیر آب می شود.

یک کمپرسور، فشار بخار آب را در اطراف سیلندر تنظیم می کند تا بخار آب بر روی سطح خارجی سیلندر متراکم شود. گرمای ناشی ازاین تراکم به درون دیوارهای سیلندر برمی گردد تا گرمای مورد نیاز را برای فاضلاب های بعدی تامین کند؛ و این شیوه ای زیرکانه برای صرفه جویی در مصرف انرژی است. کارتر می گوید:” برای انجام هر فرآیند در فضا، باید از حداقل منابع انرژی استفاده کرد.دستگاه ها باید به گونه ای طراحی و ساخته شوند که کمترین وزن را داشته و حجمی کم را اشغال کنند. بهره وری در فضا بسیار مهم است.”

تقطیر آب از فاضلاب، مایع تنفر آوری برجا می گذارد که کارتر به آن “آب شور” می گوید. آب شور چندین مرتبه وارد سیلندر تقطیر می شود تا ۸۵ درصد از آب موجود در فاضلاب بازیافت شود. پس از طی این مرحله، فرآورده حاصل از تقطیر وارد تانکری ۴۵ لیتری می شود و در آنجا با سایر آب های هدررفته در هم می آمیزد. از آبهای هدر رفته می توان به رطوبت ناشی از تنفس، شستشو، مسواک زدن و اصلاح صورت اشاره کرد.اکنون ترکیب موردنظر آماده است تا در فرآورده دیگر،طی چهار مرحله ضدعفونی و پاک سازی شود. در مرحله اول، ذرات بزرگ تر از ۰.۵ میکرومتر به کمک یک فیلتر جداسازی می شوند. در مرحله دوم، آلاینده های محلول توسط مجموعه ای از فیلترها حذف می شوند تا در مرحله بعدی مواد جاذب(مانند کربن فعال) ترکیب های آلی (مثل بنزن) را از بین برده و تبادل یونی در رزین، ترکیبات غیرآلی (همچون نمک ساده) را از فراورده بزداید.

در آخرین مرحله با جابجایی یون های مثبت و منفی، از هیدروژن و هیدروکسیل و آب بوجود می آید.

پس از پایان فرآیند ۴ مرحله ای فوق، تنها آلاینده های باقیمانده در آب مواد آلی فرار و سبکی مانند “اتانول” و “استون” هستند. به منظور حذف این مواد، آب در یک راکتور محرک جریان می یابد. در این راکتور آب به دمای ۱۳۰ درجه می رسد و اندکی گاز اکسیژن نیز به آن تزریق می شود. این عمل باعث اکسید شدن مواد آلی سبک می شود و دی اکسیدکربن و اسیدهای معدنی حاصل از آن، توسط فیلترهای یونی دیگری از بین می روند. ضمنا گرما نیز باعث شدن باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها می شود. در نهایت آب با مقداری ید آمیخته می شود تا مانع از تجمع میکروب ها شود و جهت ذخیره سازی به یک تانکر ۵۷ لیتری پمپاژ می شود.

با توجه به اینکه دستگاه بازیافت فاضلاب قادر به پاک سازی شش لیتر آب در ساعت است، فضانوردان ISS فقط لازم است ۵ سات در روز از آن استفاده کنند. ولی به منظور صرفه جویی و جلوگیری از استهلاک دستگاه، یک روز در میان از دستگاه استفاده می شود و در هر نوبت استفاده، هشت تا ده ساعت زمان می برد.

کارتر معتقد است دستگاه بازیافت فاضلاب به خوبی در فضا عمل خواهد کرد چراکه آزمایش های بسیاری را با موفقیت پشت سر نهاده است. در مدت شش ماه بیش از ۱۲۰ نفر از کارکنان مرکز فضایی مارشال برای همکاری داوطلب شده اند. از مهندس تا حسابدار، هر روز درون مدل شبیه سازی شده ISS قرار گرفتند تا روی تریدمیل بدوند و غذا بخورند و از حمام و دستشویی های تعبیه شده استفاده کنند. کارتر می گوید:”آنها مانند خدمه ی ایستگاه فضایی ورزش می کنند، دوش می گیرند و دندانهایشان را مسواک می زنند.”

کارتر می افزاید:” دیگر اثری از فاضلاب نیست. حتی سطح ترکیبات آلی کربنی در آل تصفیه شده توسط دستگاه، دو درصد کمتر از مقدار موجود در آب های لوله کشی در ایالات متحده آمریکاست. تنها موضوعی که کمی آزار دهنده به نظر می رسد، بوی نامطبوع ید است.”

منبع:وبسایت آفتاب