در بعضی از مناطق شهری، فاضلاب‌های بهداشتی و فاضلابی که از خیابان‌ها به دلیل بارش باران و یا طوفان‌ها جاری می‌شود جداگانه منتقل می‌شوند. دسترسی به هر کدام از اینها از یک منهول امکان‌پذیر است. در طول بارش‌های شدید ممکن است فاضلاب‌های بهداشتی سرریز کنند و به محیط زیست جاری شوند. این مورد می‌تواند تهدید جدی برای بهداشت عمومی و محیط زیست باشد.

فاضلاب‌ها می‌توانند مستقیماً به داخل یک حوزه آبریز بزرگ با تصفیه کم یا بدون تصفیه وارد شوند. فاضلاب بدون تصفیه می‌تواند تاثیر جدی روی کیفیت محیط زیست و سلامت مردم بگذارد. بیمارگرها می‌توانند باعث بسیاری از بیماری‌ها شوند. مواد شیمیایی حتی در مقدار کم نیز خطراتی جدی ایجاد می‌کنند و در دراز مدت در بافت‌های بدن انسان و حیوانات تجمع می‌یابند.

تصفیه :

روش‌های بسیاری برای تصفیه فاضلاب از انواع مواد تشکیل دهنده آن وجود دارد. دو روش اصلی موارد زیر می‌باشند: استفاده از زباله‌های آب به عنوان منبع (مثل ساختن تالاب) یا تاکید آن‌ها بر آلودگی (مثل انواع کارخانه‌های تصفیه کننده امروزی). بیشتر فاضلاب‌ها در مقیاس صنعتی پرانرژی در تصفیه خانه های فاضلاب (WWTPs) تصفیه می‌شوند که شامل مراحل تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می‌باشند. به هر حال، استفاده از گندانبار و دیگر امکانات فاضلابی در محل (OSSF)، بصورت گسترده در مناطق روستایی وجود دارند به طوری که بالای ۲۰ درصد از خانه‌ها را در ایالات متحده ساپورت می‌کنند.

مهم ترین سیستم تصفیه هوازی، فرایند لجن فعال است، اساس آن نگهداری و چرخش توده مخلوط تشکیل شده از میکرو ارگانیسم‌هایی است که توانایی جذب و جذب سطحی مواد آلی درون فاضلاب را دارند. فرایندهای تصفیه بی هوازی فاضلاب (UASB، EGSB) بطور گسترده‌ای در تصفیه فاضلاب صنعتی و لجن‌های بیولوژیکی استفاده می‌شوند. بعضی فاضلاب‌ها خطرات بالایی برای استفاده دوباره آب دارند. برای اکثر فاضلاب‌ها روش‌های زیست محیطی با استفاده از سیستم‌های نی زار استفاده می‌شود، مثل تالاب‌های ساخته شده. قسمت سوم تصفیه‌ها استفاده بیشتری دارند و عمومی ترین تکنولوژی مورد استفاده، میکروفیلتراسیون یا غشای مصنوعی می‌باشند. بعد از فیلتراسیون غشایی، فاضلاب تصفیه شده غیر قابل تشخیص از آب طبیعی قابل نوشیدن (بدون مواد معدنی) باشد. نیترات با روش‌های طبیعی در تالاب از فاضلاب خارج می‌شود اما همچنان نیتروژن دهی میکروبی وجود دارد، مقدار کمی متانول توسط باکتری‌های کربنی اضافه می‌شود. تصفیه خانه‌های اوزونی نیز محبوبیت رو به رشدی دارند و از ژنراتور اوزون استفاده می‌کنند به این صورت که آلودگی‌های آب را مثل حباب‌های اوزونی از مخزن خارج می‌کنند اما انرژی فشرده می‌شود.

دفع فاضلاب از یک کارخانه صنعتی سخت و هزینه بر می‌باشد. پالایشگاه‌های نفت، کارخانه‌های شیمیایی و پتروشیمی در محل خود امکاناتی دارند تا فاضلابشان را تصفیه کنند بنابراین غلظت آلاینده‌ها در فاضلاب تصفیه شده آنها مطابق با مقررات محلی یا ملی در مورد دفع فاضلاب در کارخانه‌ها یا داخل رودخانه، دریاچه یا اقیانوس می‌باشد. تالاب‌های ساخته شده موارد استفاده زیادی دارند چراکه کیفیت بالا داشته و تصفیه را در همان مکان انجام می‌دهند. دیگر فرایندهای صنعتی که فاضلاب زیادی تولید می‌کنند صنعت کاغذ و خمیرکاغذ می‌باشد که نگرانی‌های زیست محیطی را ایجاد کرده‌اند، در نتیجه، آب مورداستفاده‌شان در کارخانه قبل از دفع پاکسازی می‌شود.

استفاده مجدد:

فاضلاب تصفیه شده می‌تواند دوباره به عنوان آب آشامیدنی، در صنعت (برج خنک‌کننده)، شارژ مجدد سفره‌های آب، در کشاورزی و توان بخشی اکوسیستم طبیعی (زمین‌های باتلاقی فلوریدا)، استفاده شود.

استفاده از فاضلاب تصفیه نشده در کشاورزی

حدود ۹۰ درصد فاضلاب تولید شده در سطح جهان تصفیه نشده باقی می‌ماند و باعث آلودگی گسترده آب بخصوص در کشورهای کم درآمد می‌شود. استفاده از فاضلاب تصفیه نشده برای آبیاری زمین‌های کشاورزی رو به افزایش است. شهرها، محصولات تازه ی پرسود خود را برای جذب کشاورزان به فروشگاه‌ها عرضه می‌کنند. درحالی که بخش کشاورزی برای افزایش منابع آبی خود با صنعت و شهروندان در رقابت است اغلب هیچ جایگزینی برای کشاورزان وجود ندارد که از آب آلوده شده با فاضلاب شهری مستقیماً برای آبیاری محصولات خود استفاده نکنند.

خطرات بهداشتی آبیاری با آب آلوده

خطرات بهداشتی قابل توجهی در استفاده از این نوع آب وجود دارد. فاضلاب‌های شهری می‌توانند شامل مخلوطی از آلودگی‌های بیولوژیکی و شیمیایی باشند. در کشورهای کم درآمد، اغلب سطح بالایی از پاتوژن در فضولات وجود دارد، در حالیکه در کشورهای در حال توسعه جایی که صنعت از مقررات زیست محیطی پیشی می‌گیرد خطرات ناشی از مواد شیمیایی آلی و غیرآلی در حال افزایش است. سازمان بهداشت جهانی، در همکای با سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) و برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) دستورالعمل‌هایی را برای استفاده ایمن از فاضلاب‌ها نوشته است.

موسسه بین‌المللی مدیریت آب که در هند، پاکستان، ویتنام، غنا، اتیوپی، مکزیک و دیگر کشورها در حال کار است پروژه‌های مختلفی را با هدف بررسی و کاهش خطرات ناشی از آبیاری فاضلابی انجام می‌دهد. آنها خواستار یک رویکرد چند مانعی برای استفاده از فاضلاب و تشویق کشاورزان برای اتخاذ رفتارهای با خطر کمتر، هستند. این رویکردها شامل متوقف کردن آبیاری، چند روز قبل از درو به منظور از بین رفتن پاتوژن‌ها در برابر نور خورشید، جلوگیری از آلوده شدن برگ‌هایی که به طور خام مصرف می شوند بادقت در آب دادن به آنها، ضدعفونی کردن سبزیجات یا خشک کردن لجن مدفوع انسانی پیش از استفاده به عنوان کود، می‌باشند.

قانونگذاری :

اتحادیه اروپا

دستور شورای EEC/271/91 در مورد تصفیه فاضلاب شهری در تاریخ ۲۱ می ۱۹۹۱ توسط دستور کمیسیون EC/15/98 اصلاح و به روز رسانی شده است. تصمیم کمیسیون EEC/481/93 دستورالعملی را که کشورهای عضو باید در کمیسیون دولت اجرا کنند را تعریف می‌کند

منبع : وبسایت دانشنامه ویکی پدیا

حفاری چاه فاضلاب با دستگاه مکانیکی

در این روش، به یکی از سه روش دستگاه حفاری ضربه‌ای ، دستگاه حفاری چرخشی یا ترکیبی از این دو، انرژی مکانیکی به سنگ منتقل میشود. در اصطلـاح عملیاتی را که به روش مکانیکی موجب حفر چال در سنگ میشوند حفاری مکانیکی میگویند. امروزه ۹۸ درصد حفاریها به روش مکانیکی حفر میشوند. در معادن سطحی و حفاری‌هـای نیمه عمیق و عمیق عمدتاً از ماشین‌هـای حفاری چرخشی با مته‌هـای مخروطی شکل و ماشینهای ضربه‌ای سنگین استفاده میشود ؛ اما در معادن زیر زمینی یا به طور کلی درعملیات زیر زمینی از ماشین‌هـای ضربه‌ای استفاده میگردد.

حفاری چاه حرارتی

به طور کلی صرف نظر از نوع روش و منشا انرژی، عملیاتی را که به حفر چال در سنگ منجرمی شود، نفوذپذیری مینامند. در روش حرارتی، به کمک انرژی حرارتی حاصل از آمیختن هوا یا اکسیژن با یک نوع سوخت، ترجیحا نفت سفید، نفوذ پذیری در سنگ صورت میگیرد. هوا یا اکسیژن و سوخت از دو مجرای جداگانه به داخل مخزنی واقع در پشت مته ارسال میشوند و پس از اشتعال، شعله حرارت را از طریق نازل سر مته به سطح سنگ منتقل میکند و حرارت نیز سطح سنگ را متورق و آماده جدایی میکند. در نهایت، به کمک فشارآب، قطعات متورق جدا و به سطح زمین منتقل میشوند.

حفاری آبی چاه

در این روش، با استفاده از فشار آب تامین شده در سطح، حفر چاه امکان پذیر میگردد. در اینجا فشار آب با سایش سطح سنگ، مقاومت سنگ را در همـ میشکند، و بدین ترتیب، حفاری صورت میگیرد. این روش با افزایش فشار آب، در استخراج ذغال سنگ و ذخایر پلـاسر نیزکاربرد دارد.

حفاری لرزشی چاه

در این روش با ایجاد لرزشهایی با فرکانس ۱۰۰ تا ۲۰۰۰۰ دور در ثانیه میتوان سنگ را شکست. یکی از متداولترین روش‌هـای حفاری لرزشی،روش حفاری مافوق صوت است.

حفاری شیمیایی چاه

در این روش با استفاده از فعل وانفعالات شیمیایی ناشی از انفجار مواد منفجره میتوان در طبقات حفاری کرد. معمولـاًدر این روش از دو نوع خرج استفاده میشود:

.۱. خرج سیلندری که باعث حفر چال سیلندری میشود.

.۲. خرج چالتراش که باعث افزایش قطر چال میشود.

حفاری الکتریکی چاه

در این روش با تولید الکتریکی ستونی یا قوسی یا جرقه‌ای، عملیات نفوذپذیری در سنگ انجامـ میگیرد. در بعضی از این روش‌هـا با وجود بالـا بودن درجه حرارت، به دلیل کوتاه بودن زمان تماس الکتریسته، سنگ ذوب نمی شود ؛ اما در سایرروش‌هـا به دلیل بالـا بودن درجه حرارت و طولـانی بودن زمان تماس الکتریسته با سطح سنگ، پس از ذوب شدن سطح سنگ، سنگ میشکند.

حفاری لیزری چاه

با اشعه لیزر میتوان تشعشعات الکترو مغناطیسی را به طور ستونی تولید کرد. این نوع تشعشعات را میتوانبرای تبخیر یا ذوب سنگ، ایجاد شکستگی در سنگ و حفر چال استفاده کرد. با تاباندن امواج قوی لیزری ستونی به سطح سنگ، میتوان باعث تبخیر سطح سنگ، و ذوب و شکستگی سنگ در اطراف محدوده ذوب شد. شعاع عملکرد این مناطق به شدت و قدرت اشعه لیزر بستگی دارد.

انواع روشها و تکنیکهای حفاریهای مکانیکی چاه

مته دورانی (Ratary drill)

این روش همـ نمونه‌های خاک و سنگ را بدست می‌دهدو همـ نمونه‌هایی برای انواع آزمایشهای برجا ایجاد می‌کند. این روش در حفر گمانه‌های غیر قائمـ برایزهکشی افقی یاایجاد مهار کاربرد دارد.

روش حفاری:

پیشروی توسط سر مته برنده که در انتهای لوله حفاری قراردارد و تحت فشار هیدرولیکی است، انجامـ می‌شود. دیواره چاه را معمولا گل نگاه می‌دارد.

• مزایا :

روشی نسبتا سریع است و می‌تواند در همه نوع مواد نفوذ کند. برای همه نوع نمونه گیری مناسب است.

• محدودیتها :جابجا کردن وسایل در زمینهای ناهموار و باتلـاقی مشکل است ومحتاج راه مناسب است. همچنین محتاج سکوی تسطیح شده است. کارآیی حفاری با توجه به اندازه دستگاه متغیر است.

حفاری ضربه‌ای

تنها در حفاری چاههای آببکار می‌رود. نمونه‌های شسته شده توسط گل‌کش ‌خارج می‌شود. عمق تا سنگ بستر را مشخص می‌کند.

• روش حفاری :

سر مته سنگین بالـا آورده شده و رها می‌شود تا مواد شکسته شده و یک مخلوطی از خرده‌ها و آب ایجاد شود که توسط گل‌کش با پمپهای ماسه کش خارجمی‌شود. دیواره چاه توسط لوله جدار، پابرجا نگاه داشته می‌شود.

• مزایا :

روشی نسبتا اقتصادی جهت تعبیه گمانه‌های با قطر زیاد (تا ۶۰سانتیمتر) در انواع مواد است.

• محدودیتها :ابزارها بزرگ و پر زحمت است. در خاکهای قوی و سنگ به کندیانجامـ می‌شود. اغتشاشات اطراف سر مته که ناشی از ضربات پر انرژی سر مته است، به شدت بر مقادیر SPT تاثیر می‌گذارد. مغزه گیری و نمونهUD سنگ امکانپذیر نیست

منبع : حفاری و حفاران ایران

قنات یا کهریز به مجرای تونلی شکلی که در زیر زمین کنده شده تا آبدر آن جریان یابد می‌گویند. این مجرا که در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد به منظورهدایت آب و مدیریّت آب برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می‌شود. این کانال ممکن است تا رسیدن به سطح زمین هزارها متر طول داشته باشند و سرانجام آب این کاریزها برای شرب و کشت و کار به روی سطح زمین می‌آیند که به این محل دهانه کاریز، سر قنات، یا مظهر می‌گویند.

ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به این ابتکار جدید زده و آن را کاریز یا کهریز نام نهادند. نخستین قنات دنیا و طولانی‌ترین قنات دنیا در یزد واقع شده‌است.[۳] با این اختراع که در نوع خود در جهان تا کنون بی‌نظیر بوده‌است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آب‌های زیرزمینی را جمع‌آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ ابزار کمکی از درون زمین به سطح زمین جاری می‌گردد تا زراعت و سرسبزی و باغ‌های میوه را به همراه آورد. کاریز که توسط کندی کاران مقنیان ایرانی اختراع شده، هزاران سال قدمت دارد. این حرفه به همراه خود ساعت آبی و آسیاب آبیرا نیز به همراه آورده است قدمت بسیاری از کاریزهای ایران، از پنج-شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد هنوز هم این روش استفاده از آب در برخی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی رکن اصلی کشت و زرع در نواحی خشک است. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفادهٔ مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته‌است. البته گوبلو معتقد است که کاریز، ابتدا یک فن ویژه آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آب‌های زیرزمینی مزاحم (هرزه آب‌ها) به هنگام حفر معادن بوده‌است!؛ اگرچه در گسترهٔ فرهنگی ایران، از معادن «مس» و احتمالاً «روی» موجود در کوه‌های زاگرس، در هزارهٔ دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده‌است اما این نظر گوبلوچندان علمی بنظر نمی آیدو با مطالعات میدانی در مورد قناتهای ایران همخوانی ندارد.[۴] .

مشخصات کاریز

کاریز، از یک دهانه یا هرنج که روباز است و یک کانال طولی شیب دار زیرزمینی تشکیل شده و چندین چاه عمودی که کانال زیر زمینی سرانجام به سطح زمین مرتبط می‌سازد، چاه‌ها- که به آن‌ها در موقع حفر، میله هم گفته می‌شود- علاوه بر کاربرد برای انتقال مواد حفاری شده به روی زمین، عمل تهویه کانال زیرزمینی را نیز انجام می‌دهند و راه ارتباطی برای لای‌روبی، تعمیر و بازدید از داخل کاریز نیز به شمار می‌روند.[۵] به محل خروج آب قنات مظهر نیز می‌گویند.

آغاز کاریز

آغاز کاریز همان دهانه کاریز است که «مظهر کاریز» نیز نامیده می‌شود. مظهر کاریز جایی است که آب از دل کاریز بیرون می‌آید و ظاهر می‌شود و می‌تواند برای آبیاری و دیگر مصارف مورد استفاده قرار بگیرد. قسمت انتهایی کاریز، «پیشکار کاریز» نامیده می‌شود که در آخرین قسمت آن، چاه مادر کاریز قرار گرفته‌است. قسمت‌هایی از کاریز که با حفر آنها هنوز آب بیرون نمی‌آید «خشکه کار» و قسمتی که آبدار است (قسمت انتهایی) قسمت «آبده کاریز» نامیده می‌شوند.[۶]

کندن کاریز

کندن کاریز معمولاً از مظهر آن که همان سطح زمین خشک است، شروع و به مناطق آبده چاه مادر، ختم می‌شود؛ بنابراین، اول دهانه کاریزیا هرنج که خشک است و بعداز آن اولین چاه‌ها یا میله‌ها -که این‌ها هم خشک است و آب ندارند و به اصطلاح قسمت خشک کار کاریز نامیده می‌شوند، حفر می‌شوند. بعد کار به طرف قسمت بالادست که همان قسمت‌های آبده و بیشتر آبده زمین می‌باشند، ادامه پیدا می‌کند.[۷]

طول و عمق کاریز

طول یک رشته کاریز – که در میزان آبدهی آن نیز موثر است – نسبت به شرایط طبیعی متفاوت است. این شرایط بستگی به شیب زمین و عمق چاه مادر دارد. از طرف دیگر هر چه سطح آب زیرزمینی پایین‌تر باشد، عمق چاه مادر بیشتر می‌شود. مهم‌ترین عاملی که طول کاریز را مشخص می‌کند، شیب زمین می‌باشد. هرچه شیب زمین کمتر باشد طول کاریز بیشتر و هرچه شیب بیشتر باشد طول کاریز کمتر خواهد بود.

تقسیم آب

از ابتدای اختراع قنات، تقسیم آب بین سهامداران توسط میرآب و با ساعت آبی یا فنجان انجام می‌شده است.

فنجان عبارت است از یک کاسه کوچک با سوراخی در وسط آن و چند درجه با علامت در بدنه داخلی آن که بر روی آبهای یک دیگ بزرگ قرار می‌گیرد. مانند تصویر (فنجان قنات زیبد گناباد)

ساعت آبی .

روش کار

طریقهٔ کار فنجان یا ساعت بدین گونه بوده که میر آب با چشم دوختن به فنجان با هر بار پرشدن و غرق‌شدن آن و خوردن کاسه به کف دیگ یک فنجان یا هفت دنگ و نیم یا (۷ دقیقه و نیم امروزی) محاسبه نموده و یک سنک کوچک برای هر بار غرق‌شدن کاسه در یک کیسه یا یک ظرف سفالی می‌گذاشته است. تا تعداد فنجان‌ها و زمانی که سهامدار قنات آب براب باغ خود یا زمین می‌برده را دقیقاً حساب کند مثلاً اگر ۱۰ سنگ درون کیسه باشد یعنی ۱۰ فنجان یا معادل امروزی ۷۵ دقیقه آب قنات را فرد استفاده کرده‌است. اگر فردی ۱۰ فنجان سهم از قنات داشته باید (معادل امروزی هفتاد و پنج دقیقه) یعنی مدت زمانی که ۱۰ فنجان آب پر شود آب قنات را به زمین یا باغ خود رها می‌کرده است و با اعلام جار زدن و یا شیپور زدن یا یک صدای قراردادی فرد بعدی آب را به باغ یا زمین خود منتقل می‌کرده و به همین ترتیب… معمولاً محل استقرار دایمی فنجان و مدیر آن (میر آب) خانه فنجان بوده است. اما در فصل تابستان گاهی ممکن است فنجان را به محل اصلی تقسیم آب ببرند. کالیستنس مورخ یونانی که در لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران همراه او بود و رویدادهای روز و مشاهداتش را به طور منظم یادداشت می‌کرد در یادداشتی که بعداً با محاسبات تقویمی معلوم شده که متعلق به سپتامبر ۳۲۸ پیش از میلاد است نوشته است: در اینجا (ایران)، در دهکده‌ها که آب را بر حسب نوبت به کشاورزان برای زراعت می‌دهند، یک فرد از میان آنان (کشاورزان) انتخاب می‌شود تا بر زمان نوبت (و تقسیم زمانی سهام) نظارت داشته باشد. این فرد در کنار مجرای اصلی آب و محل انشعاب آن میان کشاورزان، بر سکویی می‌نشیند و ظرفی فلزی را که سوراخ بسیار ریزی در آن تعبیه شده است در ظرفی بزرگ‌تر و پر از آب قرار می‌دهد که پس از پر شدن ظرف کوچک (یک بار و یا چند بار) که به آهستگی و طبق محاسبه قبلی ابعاد سوراخ آن صورت می‌گیرد، آب را قطع و آن را به جوی کشاورز دیگر باز می‌کند و این کار دائمی است و این وسیله (ساعت آبی) عدالت را برقرار کرده و از نزاع کشاورزان بر سر آب مانع می‌شود. .[۹] .

قنات‌های ایران

طبق آمار ارائه شده در کارگاه مهندسی قنات برگزار شده در تهران در سال ۱۳۸۹ تعداد قنات‌های فعال ۳۶۳۰۰ رشته بوده و مجموع طول کوره‌های قنات ۲۱۷۸۰۰ کیلومتر و مجموع طول میله‌های قنات ۱۵۸۲۶۸ کیلومتر تخمین زده شده است. قنات زارچ با قدمت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال و با ۷۱ کیلومتر طول به عنوان یکی از بلندترین قنات‌های ایران شناخته می‌شود. عمیق‌ترین مادر چاه نیز در شهرستان گناباد با نام قنات قصبه قرار دارد که تاریخ حفر آن به دورهٔ هخامنشی می‌رسد. طول قنات قصبه گناباد ۳۳۱۳۵ متر می‌باشد و عمق مادر چاه رشته اصلی قنات ۲۱۷ متر و عمق مادر چاه رشته انشعابی دولاب نو حدود ۳۰۰ متر می‌باشد.[۱۰] تنها قنات دو طبقه جهان قنات دوطبقه موناردستان در محله مون یکی از محلات شهرستان اردستان در استان اصفهان واقع است. این قنات در این محله شامل دو طبقه‌است که که در هر طبقه آن آبی مسقل جریان دارد جالب این جاست که آب هیچ‌یک به دیگری نفوذ نمی‌کند این قنات ۸۰۰ سال پیش احداث شده‌است.[۱۱]

ویژگی‌های کاریز

سیستم استخراج در کاریز طوری است که آب بدون کمک و صرف هزینه فقط با استفاده ازنیروی ثقل از زمین خارج می‌گردد. با توجه به چاه‌ها و کاریزهای موجود، آب کاریز در مقابل آبی که از چاه استخراج می‌شود، ارزانتر تمام می‌شود. آب کاریز دائمی است و در مواقع اضطراری کشت و زراعت و در مواقع حساس (نیاز به آب)، قطع نمی‌شود. منابع آب زیر زمینی توسط کاریز دیر تمام می‌شوند و استفاده طولانی دارند، هر چند به طور دائم آب‌ها – چه مصرف شوند و چه نشوند – خارج می‌گردند. کاریز دارای مزایای بسیار زیادی است که در اینجا فقط به تعداد محدودی از آن‌ها اشاره شده‌است.

معایب کاریز

در زمین‌های هموار و نواحی‌ای که زمین شیب کافی ندارد و نیز زمین‌های خیلی سست و ماسه‌ای امکان حفر کاریز نیست. آب کاریز، به طور دائم جریان دارد و قابل کنترل نیست. به همین خاطر کاریز مدام باعث تخلیه آب زیرزمینی می‌شود. در فصولی که به آب احتیاج نیست و یا احتیاج به آب خیلی کم است، امکان جلوگیری از جریان و یا کنترل کاریز وجود ندارد.

کاریز به خاطر این که در سفره‌های آب زیرزمینی کم عمق استفاده می‌شود و این منابع هم غنی نیستند و دارای نوسان زیادی هستند، نسبت به تغییرات سطح آب زیر زمینی خیلی حساسیت دارد. در فصول گرم که گیاه به آب بیشتری نیاز دارد و همین طور در فصول و سال‌های خشک، آب کاریز کم می‌شود. کاریز نسبت به چاه در مقابل سیل و زلزله و امثال این‌ها آسیب پذیرتر است و خرابی در کاریزها بعضی مواقع طوری است که احیا مجدد آن‌ها یا ممکن نمی‌باشد و یا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.[نیازمند منبع]

واژه‌شناسی

واژهٔ کاریز واژه‌ای فارسی است و در اصل کهریز و شاید کهن ریز بوده‌است. واژهٔ قنات کلمهٔ پارسی معرب شده‌است. درایران خاوری و افغانستان و آسیای میانه واژهٔ کاریز بیشتر کاربرد دارد و در ایران باختری واژهٔ قنات. قنات خود عربی شدهٔ کنات فارسی است که از ریشهٔ فعل کندن گرفته شده است.[۱۲] /لینک مرده/ جمع «قنات» را «قنوات» گویند.

سازه‌های مرتبط با قنات

آب‌انبار، حوض یا استخر سرپوشیده‌ای است که برای ذخیره آب معمولاً در زیر زمین ساخته می‌شده است. امروزه هنوز تعدادی از آب انبارهای قدیمی باقی مانده‌اند. در مناطق کم آب و کویری، آب انبار به وسیله آب باران، جویبارهای فصلی، یا آب هدایت شده توسط قنات پر می‌شد. آب بیشتر در زمستان ذخیره شده و در تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. یخچال سازه دیگری است که برای تولید و نگهداری یخ ساخته می‌شد. یخ در فصول سرد به ویژه زمستان در استخر یخچال درست می‌شد. پس از تولید یخ، آنها را شکسته و در مخزن (چال) انبار می‌کردند و در فصل گرما به کار می‌بردند. برای تهیه یخ در این یخچال‌ها، در شب‌های سرد زمستان، آب قنات‌ها یا نهرها به استخر یا حوض یخ بندی که در کنار یخچال قرار داشت، هدایت می‌شدند. پس از تشکیل یخ در این حوض یخ شکسته و برای نگهداری به درون مخزن یخچال (معروف به پاچال یا چال-یخ) ریخته می‌شد و در فصل گرما مورد استفاده قرار می‌گرفت

کاریز یا قنات یا کهریز به مجرای تونلی شکلی که در زیر زمین کنده شده تا آبدر آن جریان یابد می‌گویند. این مجرا که در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد به منظورهدایت آب و مدیریّت آب برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می‌شود. این کانال ممکن است تا رسیدن به سطح زمین هزارها متر طول داشته باشند و سرانجام آب این کاریزها برای شرب و کشت و کار به روی سطح زمین می‌آیند که به این محل دهانه کاریز، سر قنات، یا مظهر می‌گویند.[۱][۲]

منبع: وبسایت ویکی پدیا

رعایت نکردن اصول ایمنی هنگام کار، ریزش دیواره چاه و گرفتار شدن یک چاه‌کن را به اعماق چاه ۱۲ متری در خیابان تهرانپارس در پی داشت.

به دنبال تماس های مکرر شهروندان با سامانه ۱۲۵ ستاد فرماندهی آتش نشانی تهران بی درنگ ساعت ۱۸:۳۵ روز گذشته آتش نشانان ایستگاه ۵۷ و گروه امداد و نجات ۱۰ را روانه خیابان تهرانپارس، خیابان مظفری کوچه ۲۱۸ شرقی کرد.
علی امینی مدیر منطقه سه عملیات که به همراه معاون و افسر آماده منطقه در محل حادثه حضور داشت در این باره گفت: با رسیدن آتش نشانان به محل حادثه مشاهده شد یک کارگر چاه‌کن از تبعه افغان به نام گل محمد سادات ۲۵ ساله به هنگام حفر چاه در یک ساختمان در حال ساخت با ریزش انباری چاه مجاور گرفتار شده بود.
وی افزود: آتش نشانان با استفاده از تجهیزات ویژه چاه خود را به کارگر چاهکن رسانده و این کارگر را زنده به بیرون از چاه منتقل کرده و تحویل عوامل اورژانس دادند.

 

منبع : وبسایت مشرق نیوز

کرج- ایرنا- کودک چهار ساله ای که در چاه متروکه به عمق ۱۶۰ متر در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز سقوط کرده بود، با تلاش آتش نشانان کرج به طور معجزه آسا از مرگ نجات یافت.

مدیر روابط عمومی سازمان آتش نشانی کرج روز یکشنبه در تشریح این حادثه به خبرنگار ایرنا گفت: طبق تحقیقات، این کودک حدود ساعت هشت صبح امروز حین بازی در اطراف خانه واقع در روستای کهریزک شهرستان ساوجبلاغ به درون این چاه سقوط کرد.

سیدجواد موسوی ادامه داد: آتش نشانان بخش چهارباغ استان البرز لحظاتی پس از حادثه در محل حضور می یابند اما تلاش های آنان برای خارج کردن این کودک از درون چاه نتیجه نمی دهد که در ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه امروز موضوع به آتش نشانی کرج گزارش می شود.

موسوی گفت : ۱۲ تن از نیروهای مجرب و مدیران فنی و عملیاتی آتش نشانی کرج به همراه سه دستگاه خودرو امدادی و تجهیزات فنی به محل حادثه اعزام شدند که با استفاده از تجهیزات فنی و با روش های خاص توانستند این کودک خردسال را که حدود هشت ساعت در عمق ۱۰۰ متری دهانه چاه گرفتار شده بود، نجات دهند.

وی بیان داشت: وجود لوله فلزی به قطر ۳۰ سانتی متردر میانه چاه موجب شد تا این کودک به عمق چاه سقوط نکند که درغیراین صورت به علت وجود لجن و آب در ته چاه احتمال مرگ او زیاد بود.

موسوی بدون اشاره به نام این کودک، افزود: چاه مذکور در گذشته برای تامین آب حفاری شده

بود و به علت پایین رفتن سطح آب آن بدون ایمن سازی و انسداد رها شد که امروز به این حادثه انجامید.

نجات کودک خردسال توسط آتش نشانان کرج پس از هشت ساعت به نگرانی خانواده و روستاییان منطقه کهریزک خاتمه داد. این کودک برای اطمینان از سلامت کامل به مراکز درمانی انتقال یافت.

منبع: خبر گزاری جمهوری اسلامی

رعایت نکردن اصول ایمنی هنگام حفر چاه در خیابان مطهری، ریزش دیواره چاه را بر روی کارگر جوان رقم زد. به گزارش پایگاه خبری ۱۲۵، در پی تماس شهروندان با سامانه ۱۲۵، مبنی بر ریزش دیوار ه چاه بر…

رعایت نکردن اصول ایمنی هنگام حفر چاه در خیابان مطهری، ریزش دیواره چاه را بر روی کارگر جوان رقم زد.

به گزارش پایگاه خبری ۱۲۵، در پی تماس شهروندان با سامانه ۱۲۵، مبنی بر ریزش دیوار ه چاه بر روی کارگر چاهکن، ستاد فرماندهی آتش نشانی تهران ساعت ۱۶:۱۹ روز گذشته زنگ ایستگاه ۱۸ و گروه های امداد و نجات ۱۴، ۱۳ و ۱ را به صدا درآورد و آتش نشانان رهسپار محل حادثه در خیابان مطهری، خیابان لارستان، خیابان افتخاری شدند.

هادی میرافضلی معاون عملیات منطقه یک در این باره گفت: در محل حادثه یک ساختمان ۵ طبقه نیمه کاره دیده می شد که کارگران در قسمت حیاط آن مشغول حفر چاه بودند که قسمت دیواره چاه بر روی یکی از کارگران ریزش کرده و شخص تا گردن در زیر انبوده زیادی از خاک گرفتار شده بود.

وی در ادامه افزود: آتش نشانان بلافاصله با استفاده از تجهیزات انفرادی و لوازم مخصوص، مقدار زیادی از خاک موجود را از چاه خارج کرده و چاهکن را تا قسمت کمر آزاد کردند و وی را از اعماق چاه بیرون کشیده و تحویل امداد گران اورژانس حاضر در محل دادند. گفتنی است، علت این حادثه، سستی خاک و رعایت نکردن موارد ایمنی اعلام شد.

منبع: نیک صالحی

در طول ۴ سال/ ٢٨ هزار و ٨٩٠ کیلومتر شبکه فاضلاب در استان تهران اجرا شد

معاون مهندسی و توسعه آبفای استان تهران از اجرای ٢٨ هزار و ٨٩٠ کیلومتر شبکه فاضلاب در طول مدت چهار سال در استان تهران خبر داد.

حبیب‌اله براتی با بیان این خبر گفت: توسعه خط انتقال فاضلاب یکی دیگر از فعالیت‌های این شرکت است که از سال ٩٠ تا پایان ٩٣ نزدیک به ٩٩ کیلومتر در این بخش اجرا شده است.

او با بیان اینکه در طول این مدت ٢١۵ هزار و ٢٣٧ رشته انشعاب فاضلاب نصب شده است افزود: بیش از ۴١٩ کیلومتر خط انتقال و ٨۶۵ کیلومتر شبکه آب توسعه یافت و نصب ٢٢٩ هزار و ۵٨ رشته انشعاب آب نیز انجام شده است.

به گفته براتی به ترتیب ٢٧۶ و ٢۶٠ حلقه چاه نیز حفر و تجهیز شده است.

معاون مهندسی و توسعه این شرکت، حجم مخازن در دست احداث را ٣٧٨ هزار و ١٩٨ متر مکعب اعلام کرد و گفت:  ٢٩٢ هزار و ۵٠٠ متر مکعب مخزن در دست بهره‌برداری است.

منبع :شرکت آب و فاضلاب تهران