به طور کلی ، گرمای رادیاتورها از طریق تابش و جابجایی به هوای اتاق منتقل می شود . معمولا حدود سی درصد از این گرما از طریق تابش و مابقی از طریق جابجایی انتقال می یابد .

نحوه عملکرد رادیاتورها

انتقال گرما از طریق جابجایی به این صورت است که هوای گرم بالای رادیاتور که سبک تر است به طرف بالا حرکت نموده و هوای سرد جایگزین آن می شود. این چرخش دایمی در جریان هوا ، باعث بالا رفتن دمای اتاق می شود .
آب موجود در رادیاتور ، در سیستم حرارت مرکزی ( شوفاژ) ، توسط تجهیزاتی از قبیل دیگ، مشعل، پمپ، و … گرم می شود .آب گرم شده توسط پمپ موجود در موتورخانه و از طریق لوله کشی به قسمتهای مختلف ساختمان هدایت شده و وارد رادیاتورهای موجود در واحدها می گردد.گرمای آب توسط این رادیاتورها به اتاق منتقل شده و در نتیجه دمای آن کاهش می یابد . این آب برای دریافت مجدد گرما از طریق لوله برگشت به موتورخانه برگشته و به داخل دیگ شوف‍ا‍ژ هدایت می شود و بار دیگر این سیکل و چرخه تکرار می شود .
رادیاتور شوفاژ قابلیت تنظیم درجه حرارت و رطوبت محیط را ندارد . رادیاتور شوفاژ میزان رطوبت نسبی اتاق را کاهش می دهد . لذا باید با افزودن بخار به هوای اتاق ، میزان رطوبت مورد نیاز انسان را تامین نمود .
به طور کلی در زمستان در فضاهایی که کنترل دما و در صد رطوبت نسبی در آنها اهمیت زیادی ندارد می توان از رادیاتور شوفاژ استفاده نمود .
انواع رادیاتورها

رادیاتورها از نظر شکل ظاهری به سه دسته ی پره ای، تخت (پانلی) و لوله ای تقسیم میگردند . جنس رادیاتورها نیز می تواند از انواع فولاد ، چدن و آلمینیوم میباشند.( اخیرا در رادیاتورهای پنلی دکوراتیو از سنگ وشیشه نیز استفاده می شود )

– رادیاتور پانلی
این رادیاتورها در اکثر مواقع از جنس فولاد می باشند . استفاده از این نوع رادیاتور امروزه رواج زیادی پیدا کرده است. به طور کلی رادیاتورهای فولادی پانلی از نظر راندمان و کارایی بهترین نوع رادیاتور هستند .
برخی از ویژگیها و مزایای این نوع رادیاتورها بشرح ذیل میباشد:

• یکنواختی بیشتر در تولید گرما نسبت به رادیاتورهای پره ای
• داشتن سطح تابش یکنواخت و گسترده و بالطبع گرمای تابشی بیشتر نسبت به انواع رادیاتور پرهای (توضیح اینکه گرمایش تابشی نسبت به گرمایش همرفتی برای بدن انسان دلپذیرتر است .)
• زیبایی و تناسب با اغلب طرحهای دکوراتیو
• نصب یکپارچه و آب بندی خوب
• امکان نصب از هر طرف رادیاتور

امروزه طراحان در کشورهای مختلف رادیاتورهای پنلی را به گونه ای می سازند ، که علاوه برخاصیت گرمادهی می توان از آنها به المان تزیینی یاصنایع دستی در دکوراسیون اتاق نیز استفاده کرد . جنس این رادیاتورها می تواند از شیشه ،سنگ و یا فولاد باشد .
معایب رادیاتورهای پانلی به شرح زیر است :

• به علت استفاده از فولاد، امکان زنگ زدن و سوراخ شدگی نسبت به انواع آلومنیومی بویژه در بلند مدت وجود دارد.
• در صورت آسیب دیدن یا سوراخ شدن پانل ، امکان تعمیر مقرون بصرفه تقریباً وجود ندارد.(کل پنل باید تعویض شود.)
• امکان افزایش یا کاهش ظرفیت حرارتی یک پانل وجود ندارد. ( در چنین مواردی می توان با استفاده از پانل رادیاتور جداگانه ، ظرفیت حرارتی را افزایش داد. )

– رادیاتور پره ای :
در این نوع رادیاتورها، هر پره دارای ارزش حرارتی مشخصی است و با افزایش یا کاهش تعداد پره ها، میتوان ظرفیت گرمادهی متناسب با فضای مورد نظر را بدست آورد. به ترکیب چند پره رادیاتور یک بلوک میگویند. به طور معمول جنس رادیاتورهای پره ای از آلیاژهای آلومنیوم میباشد. برخی از ویژگیها و مزایای رادیاتورهای پره ای بشرح ذیل میباشد:

• امکان تغییر تعداد پره ها و در نتیجه امکان افزایش یا کاهش ظرفیت حرارتی بلوک رادیاتور.
• امکان تعویض پرههای آسیب دیده
• مقاومت بیشتر نسبت به فولاد در برابر زنگ زدگی

پرههای رادیاتورهای آلومینومی به علت داشتن سطح تماس بیشتر نسبت به انواع چدنی و فولادی و از طرف دیگر به علت هدایت بهتر ( ضریب هدایت آلومینیوم بیشتر از چدن و آهن است)، تبادل حرارتی بهتری نسبت به رادیاتورهای فولادی و چدنی دارد .
رادیاتور آلومینیومی از لحاظ قیمت نسبت به انواع چدنی و فولادی گرانتر میباشد و معمولا در فضاهایی که رطوبت زیاد دارد ، مانند حمامها باید حتما از رادیاتور آلومینیومی استفاده کرد.

– رادیاتور فولادی :
رادیاتورهای فولادی به صورت یک بلوک غیر قابل تفکیک تولید میشوند. یعنی در خارج از کارخانه نمیتوان به آنها پره اضافه کرد و یا کم نمود . (بر خلاف رادیاتورهای آلومینیومی ) این رادیاتورها از ورق آهن و به دو صورت صفحهای و پرهای ساخته میشود.
نوع صفحهای آن از دو ورق پرس شده روی هم که آب گرم در بین آن دو جریان دارد درست شده است و در جاهایی که استقرار وسایل پخش حرارت ایجاد اشکال میکند استفاده میگردد.

– رادیاتورهای چدنی :
رادیاتورهای چدنی مانند رادیاتورهای آلومینیومی بصورت پرهای ساخته میشوند . این نوع رادیاتور به علت مقاومت در برابر زنگ زدگی مقاوم است ولی در برابر ضربه حساس می باشد .
در حال حاضر ، رادیاتورهای چدنی به دلیل پایین بودن راندمان حرارتی و بالا بودن دیگر تولید نمی شوند .

رادیاتور های قرنیزی نیز نسل جدید از رادیاتور ها هستند که بدون اشغال فضا، در عین کم مصرف بودن، زیبایی و گرمای سراسری به داخل منزل و محیط کار می بخشند.